НЕДЕЛА ДВАЕСЕТ И ВТОРА
Евангелие за Лазар и богаташот
Лука 16, 19-31; Зач. 83
Луѓето на земјата најмногу се препираат околу сопственоста и никогаш не им се знае крајот на овие препирки!
Луѓе, a чија сопственост сте вие?
Стадото се граба за пасиштето, а сопственикот на пасиштето и на стадото застанал и гледа co чудење зошто неговото стадо се граба за неговото пасиште, кога тој се грижи и за стадото и за пасиштето?
Многу работи човекот запомнува, a една никако да ја запомни, макар колку и да се повторувала – дека тој без никаква сопственост доаѓа на овој свет и без сопственост ќе замине од него.
Луѓето ја делат оваа црна земја, но никако да ја поделат!
Дури co живот ги плаќаат границите на својата сопственост, a границите сепак остануваат подвижни.
Co неспоредливо поскапото се плаќа неспоредливо поевтиното.
А луѓето против тоа многу не се бунат, туку таа страшна цена ја нарекуваат или право или патриотизам, или пак co некое друго утешно име.
Но никако да кажат дека овцата безумно го даде својот живот за ракатка трева, кога веќе таа трева е заради животот, a не животот заради тревата.
Прашањето на сопственоста, на крајот на краиштата, е прашање на тревата, оти сѐ што јадат луѓето и сѐ во што се облекуваат е трева, дури нешто уште помртво од тревата.
Во почетокот на Светото Писмо се вели дека Бог им даде на луѓето и на животните билки и трева за храна (1. Мој. 1, 29-30;9,3).
Ако ги запрашате луѓето што е поважно: тревата или човекот, ќе добиете едногласен одговор дека човекот е поважен.
Меѓутоа, на дело луѓето признаваат дека тревата е поважна од човекот, бидејќи заради тревата го жртвуваат својот живот и животот на другите.
Прашањето на сопственоста е прашање на тревата, а сепак тоа прашање е главен камен на препнување во животот на луѓето на земјата.
Само тие кои по својот дух му се најслични на Бога не се сопнуваат на тој камен, туку го заобиколуваат и го оставаат зад себе.
За другите тој соблазнителен камен е предмет на препирки, предмет на разговори, предмет на огромен труд и пот, предмет и содржина на целиот живот, и на крајот – нивни надгробен споменик.
Каде е богатството на Крез?
Каде се гозбите Лукулови?
Каде е државата на Цезар?
Каде е силата на Наполеон?
Од сето тоа сѐ уште може да се најде понекоја трага, во оваа или онаа форма, но тоа не е толку битно.
Битно е каде е сега богатиот Крез?
Каде е ненаситниот Лукул? Каде е властољубивиот Цезар?
Каде е силниот Наполеон?
Најважното е да се знае каде се луѓето, а не каде е нивната сопственост. Но за ова ние не можеме да узнаеме, пред да узнаеме чија сопственост се луѓето.
А чија сопственост се луѓето?
Оној што ќе го реши прашањето чија сопственост е човекот, лесно ќе го реши прашањето на сопственоста на човекот.
Слично како патарите, кога ќе го отстранат најголемиот камен од патот, лесно ќе го очистат чакалот и лисјето.
Кога луѓето сами го решаваат ова прашање, без Христа Господа, како што решавале сами низ илјадници години, тогаш тие го решаваат на два начина.
Првото решение е: човекот е сопственост на лошите духовни сили што се кријат зад природата и под маска на природата.
Второто решение е: човекот е сопственост на самата природа Koja го создала, која го чува некое време како мебел меѓу својот мебел, и која, на крајот, го крши и го убива.
Сите мудрувања на луѓето, уште од почетокот на светот, кои не зајмиле барем малку разум од Христа, ги имаат само тие два одговора на прашањето: чија сопственост е човекот.
Христовиот одговор на ова прашање гласи: човекот е сопственост на себлагиот Бог. И тоа не како што предметите се
нечија сопственост, туку како слободно и разумно суштество, како син Божји.
Ова решение не е решение на еден филозоф оти, ако е така, ние не би верувале – туку ова е решение на Очевидецот, кој им дојде во посета на луѓето од триединиот центар на битието и животот, од кој животот се шири низ сите светови.
Затоа ние веруваме во ова решение како единствено вистинско и единствено спасоносно.
Всушност, ова не може да се нарече решение, туку сведоштво на Очевидецот.
Co ова сведоштво решени се сите прашања околу сопственоста на човекот, сите прашања на стопанисувањето, економијата и политиката на земјата.
Луѓето се Божја сопственост, значи, и природата е, дотолку повеќе,
Божја сопственост.
А ова пак значи дека сѐ што човекот го нарекува своја сопственост, всушност е сопственост Божја, и на луѓето им е зајмено од Бога.
Тој заем Бог им го раздели на луѓето нееднакво.
Зошто нееднакво?
Затоа што луѓето се слободни и разумни суштества.
На мртвите предмети Бог им дал сѐ еднакво.
И на животните Бог им дал еднакво.
А на своите слободни и разумни созданија сѐ нееднакво, за да ја увидат луѓето братската зависност еден од друг и co мудро управување co позајменото од Бога да овозможат сопствено спасение и спасение на своите браќа.
Така Божјиот заем или тоа што луѓето погрешно го нарекуваат своја сопственост е само средство за спасение на луѓето.
Денешното евангелие зборува за еден богат човек, кој не ја сфатил сопственоста така, туку поинаку, и кој поради тоа доживеал тешки маки, та на човек срцето да му се стегне и косата да му се крене читајќи го описот на тие маки.
„Еден човек беше богат и се облекуваше во порфир и во свила и секој ден живееше раскошно и се веселеше. Имаше, исто така, и еден сиромав, по име Лазар, кој стрплив лежеше пред вратата негова; и сакаше да се нахрани co трошките што паѓаа од трпезата на богатиот; и кучињата доаѓаа и ги лижеа раните негови”.
Ова е ужасна слика на земната нееднаквост.
Но причекајте, подоцна ќе ja видиме уште пострашната слика на небесната нееднаквост.
Каква спротивност: на една страна богатиот, облечен во пурпур и свила, а на друга питач, облечен во рани и гној!
На една страна човек во друштво co луѓе слични на него:
богати, сити, облечени и весели; на друга страна човек придружуван единствено од кучињата!
На една страна богатство, здравје и презаситеност; на друга страна чемерна беда, болест и глад!
На една страна урнебес од песни, игри и смеа; на друга страна молк, чекање на трошките од леб, молчеливо гледање на течението на гнојот од сопственото тело и молчеливо чекање на смртта!
Молчеливо и трпеливо, зашто не се вели дека Лазар барал помош, ниту пак викаше како други питачи.
Тој во својот глад ги посакуваше само трошките од столот на богатиот и молчеше.
Тој co срцето зборуваше co некого, но co jaзикот co никого.
Ho зошто да зборува co јазикот за својата беда, кога целото негово тело, опкружено co кучиња, многу појасно за тоа зборува отколку сите јазици на земјата!
Да забележиме една многу важна работа. Господ не го спомнува името на богатиот, a името на бедниот го спомнува.
И низ целата парабола името на богатиот останува неспомнато, додека на Лазар името му се спомнува и на небото и на земјата.
Што значи тоа?
He e ли тоа спротивно на обичајот на луѓето да ги паметат и спомнуваат имињата на богатите, а имињата на сиромасите или да не ги паметат или, иако ги знаат, да не ги спомнуваат?
Како безимени сенки, питачите одат или лазат по земјата меѓу луѓето, сите co едно општо име – питач, додека пак името на богатиот се разлева по дворовите, се пее во песните, се пишува во историите и весниците, се обележува на спомениците.
Токму затоа Господ не го спомнува името на богатиот, за да не му даде чест на оној што веќе луѓето премногу го чествуваат и за да покаже дека судот Божји е поинаков од судот на луѓето, честопати спротивен на нивниот.
Тој не дојде на земјата за да постапи во сѐ како што постапуваат меѓусебно луѓето, туку за да покаже како ќе постапи небото co луѓето.
Co самото тоа што не го спомнува името на богатиот, Господ открива една небесна тајна.
Имињата на ваквите богати луѓе ќе бидат на небото непознати; тие не ќе се спомнуваат ниту меѓу ангелите ниту пак меѓу светителите.
Тие ќе бидат избришани од книгата на животот. Господ сигурно го знаеше името на богатиот како што го
знаел името на сиромавиот, но нарочно не сакал да го изговори co својата животодавна уста, за да не го обнови и оживее, бидејќи тоа е веќе избришано од книгата на животот.
Внимавајте, Господ co својата уста не сакаше да го изговори името Пилат, Ирод и Кајафа.
‘Одете и кажете ѝ на на онаа лисица’ (Лука 13, 32), вели за Ирод, но не сака да го изговори неговото име Уште порано, преку псалмопеецот, Бог рекол:
„Човечки дела нека не зборува устата моја” (Псал. 16, 4); а на праведните Господ Исус им порачува:‘радујте се што имињата ваши се напишани на небесата’ (Лука 10, 20)
и таа радост им ја препорачува над сите други радости, дури и над радостите од тоа што им се покоруваат лошите духови.
Какво зло сторил овој богаташ, што Господ не сака неговото име ни да го спомне?
Господ не го обвинува ниту за кражба, ниту за лажење, ниту за блуд, ниту за убиство, ниту за неверување во Бога, па дури ни за неправедно стекнато богатство.
Се чини дека тој самиот не го ни стекнал богатството, туку го имал наследено, бидејќи се вели:
беше богат, а не: станал богат, или: се збогатил.
А зошто Господ да го обвинува кога живото обвинение стоеше пред неговата врата, напишано не на хартија, туку co раните и гнојот по кожата на жив човек.
Несомнено е дека богатиот ги имал сите пороци што богатството неодминливо ги донесува co себе на секој лекомислен.
Оти, секој што постојано раскошно се облекува, раскошно јаде и пие, весело се проведува не може да има во себе страв Божји, не може да го воздржи јазикот од зборливост, ниту стомакот од лакомство, ниту срцето од гордост и суета, ниту од презирање на други луѓе, ниту пак од потсмевање на Божјата светост.
Ова, пак, неизбежно и незадржливо го тера човекот и на блуд, и на измама, и на одмазда и убиство, и на одречување Бога.
Но сите тие гревови и пороци на богатиот Господ не ги набројува.
Од неговата парабола само еден престап на богаташот е јасен, а тоа е: крајното презирање на сиромавиот Лазар, и тоа не поради нешто друго, туку поради сиромаштијата и болестите.
Ако бил Лазар здрав и облечен во свила, па се појавил пред вратата, несомнено дека богаташот ќе го ословеше и ќе го поканеше на трпезата.
Meѓутоа, во бедниот и гнојливиот Лазар тој не гледаше ниту пак
признаваше човек.
Тој го презре Божјото создание како да не постои.
Тој ги одврати своите очи од него, за да не го извалка својот поглед.
Тој се сметаше себеси за своја сопственост, a своето богатство не го сметаше за Божји заем, туку исклучително за своја сопственост.
Талантот што му го дал Бог го закопа во земјата на своето тело и не даде да го ползуваат оние на кои им е потребен.
Неговото срце беше оптоварено co ‘прејадување и пијанство’ (Лука 21, 34), та беше потполно слепо за духовниот свет и за духовните вредности.
Тој гледаше само co телесните очи, слушаше само co телесните уши, живееше co телесниот живот.
Неговата душа беше исто како гнојливото тело на Лазар.
Неговата душа беше вистинска слика на телото на Лазар, a телото на Лазар беше вистинска слика на неговата душа.
И така, Бог постави двајца луѓе на земјата, за да бидат огледало еден на друг, едниот во дворецот, другиот пред вратата на дворецот.
Надворешниот сјај на богатиот е огледало на внатрешноста на Лазар, а надворешниот гној на Лазар – огледало на внатрешноста на богатиот.
Дали било потребно Господ да ги набројува гревовите на богатиот?
Co еден потег сите се објавени, сите до еден.
Немилосрдието на богатиот спрема Лазар ја симна завесата од ѓубрето на душата на богатиот.
Сета гнасотија на тоа ѓубре, и за очите, и за ушите, и за носот, и за јазикот, наеднаш е откриена.
Пренесено од книгата “Омилии” Недела дваесет и втора
Подготви – Мина Даниловска
Source: https://pokajanie.mk/2021/11/13/33343/
