Јеромонах Григориј: “Дигитална токсикација“ - Невербална комуникација

Невербална комуникација

Еден од уникатните атрибути на социјалното когнитивно однесување на човекот е тенденцијата да градиме модели за другите, преку кои изведуваме заклучоци за менталната и емоционална состојба на другите луѓе. Еден од клучните моменти за нашиот однос со останатите луѓе е невербалната комуникација. Додека разговараме со другите, ние процесираме многу сигнали: израз на лицето, тон на гласот, гестикулации на рацете и телото, контакт со очите, па дури и физичката оддалеченост од соговорникот. Овие невербални знаци се „душата" на нашата интеракција со другите луѓе. Ако ги немаме овие невербални знаци, нема да можеме да ја разбереме суштината на интеракцијата (таков е случајот со аутистите). Од невербалните знаци може да ја одредиме намерата на соговорникот, дали е заинтересиран за разговор, дали е под стрес или е расположен. Но, тоа бара когнитивен и емоционален напор.
Сето тоа го нема кај социјалните мрежи. Примитивна форма на невербална комуникација може да бидат емотиконите („смешковците") и интерпункциските знаци. Но, не мора да значи дека со нив би ги изразиле вистинските чувства. Социјалните мрежи ни овозможуваат да проектираме каква и да било слика да посакаме, за нас. Од недостаток на невербална комуникација, соговорникот не може да процени што чувствуваме и секогаш постои тенденција да се прифати лажно проектираната слика.
Друга карактеристика на комуникацијата во живо е синхронизираноста. Едниот зборува, другиот молчи; повремено ќе кимне со глава, ќе се насмее и слично. На социјалните мрежи не е возможна синхронизирана комуникација. Ако некој на вибер не праша дали сме таму и ние не одговориме, другата страна не може да знае дали сме таму или не, дали сме налутени или едноставно не сме расположени да разговараме.
Социјалните мрежи овозможуваат виртуелна форма на интеракција. Соговорниците се чувствуваат поврзано, но ги немаат тежината и комплексноста што ги има при комуникацијата во живо. Истражувањата покажуваат дека човек доживува далеку посилна емотивна реакција ако од соговорникот во живо добиеме нефер понуда, за разлика од соговорникот преку социјалните мрежи. Не сакајќи да вложат напор и од страв од силна емотивна реакција, луѓето се поизразено прибегнуваат кон виртуелна комуникација, што од друга страна ги прави осамени.

Депресија и анксиозност

Главна причина за фејсбук профил е социјалната споредба со другите. Социјалната споредба се одвива во две насоки: нагорна и надолна. Фејсбук корисниците (меѓу двете сигми) најчесто имаат нагорна социјална споредба (се споредуваат себеси со социјално поуспешните). Тоа доведува до намалување на самодовербата, депресија и анксиозност. Тоа е затоа што овие фејсбук корисници погрешно заклучуваат дека останатите имаат подобар живот од нивниот, а тоа доаѓа поради прифаќањето на лажната слика што другите ја проектираат на својот профил. Како последица на тоа се развиваат две страшни страсти: љубомора и завист. Конкретно кај фејсбук, овие две страсти имаат циклично дејство: љубомората на корисникот го тера да почне да завидува, т.е. да го посакува она што го нема, па следната објава на тој корисник е индуцирана од самата љубомора. Новата објава може да предизвика љубомора кај друг корисник, и се така, додека циклусот не заврши кај почетниот корисник. Подолгото негување на овие страсти ја раѓа злобата. Зависта, пак, е во корелација со зголемената депресија кај корисникот.
На социјалните медиуми постојано има објави. Тоа ги мотивира луѓето постојано да проверуваат дали добиле ново известување. Многу луѓе тоа го прават импулсивно, а чувствуваат олеснување само кога ќе го исклучат телефонот. Поради тоа што има чести објави, корисниците премногу често вршат социјална споредба, што води кон тоа тие да станат анксиозни, што пак, води кон хроничен стрес.
Од психолошки аспект, односот кон социјалните мрежи е многу сличен на односот на зависниците кон своите пороци. Корисниците кои станале депресивни од самите социјални мрежи имаат погрешна проценка какви се последиците ако уште еднаш се приклучат, мислејќи дека со наредното користење би биле посреќни.
Психолозите се разидуваат околу прашањето за тоа какво влијание имаат социјалните мрежи врз човекот. Според едни, социјалните мрежи само драстично го зголемуваат тоа што човекот е (би рекол, драстично ги зголемуваат страстите); а според други, постои голем потенцијал за силна трансформација и воведување нови (претежно негативни) особини на личноста. Се уште не се знае кои ќе бидат долгорочните последици, бидејќи овие технологии се премногу кратко присутни.

(Продолжува)

Јеромонах Григориј, дипл.инг. по информатика

Манастир „ Св. Четриесет Севастиски маченици’, Банско, Струмица

 ПРЕМИН бр.125~126

“...социјалните мрежи се одличен простор за постојано прихранување на нашите страсти.Но, знаејќи го тоа, зошто прекумерно пишување и себепромоција?
Човековиот копнеж по вечноста е двигател за постојано творење и истражување. Тој копнеж е погрешно насочен ако човековата мисла е богоотпадната. Ист интензитет на погрешност има кога мислата е богонасочена, но сепак, човек се нема очистено од своите страсти. Пишувањето е обид да останеме запаметени. Но, ако не е напишано како да имаме власт над тоа слово, тоа слово ја нема потребната сила. Таква силина на зборот има само кај просветлените луѓе, кои не пишуваат за слава, туку од љубов кон ближниот.
Острастениот човек сака секој свој подвиг и дар да го открие некому, мисли дека има да каже нешто корисно за сите, го препрочитува пишаното и бара суетна слава, чекајќи ги реакциите на другите. Би издржал ли таквиот човек да добие некој дар, да стекне добродетел ( а најчисто мисли дека поседува), а да молчи? Да го чува тоа во тајност и да го смета за ништо?
Оние кои немаат некој талант, претежно се насочени кон критики и се подражаватели на надменоста . Постојано бараат внимание, а ако тоа не се случи, тогаш горделивоста ја бараат кај другите. Тесниот пат на восовршување го сметаат за прелест.“ -

јеромонах Григориј

( извадок -“Дигитална токсикација“ - ПРЕМИН бр.125~126)