Свештеник Јани Мулев

Еден уметник започнал истовремено да ваја две скулптури: едната ја работел дома, во своето ателје, во тишина, надвор од очите на јавноста, а другата ја поставил пред куќата, на улица, каде што поминувале многу луѓе, и таму примал сугестии од сите минувачи. Па така, ќе помине некој и ќе му каже дека носот е многу голем, и уметникот го смалувал, потоа некој друг ќе рече дека ушите не се добри, и тој ги поправал, и така за сите делови слушал предлози од сите минувачи. По една недела ги завршил двете скулптури и ги поставил пред куќата, пред очите на сите минувачи, кои се насобрале во голем број, од љубопитност да го видат делото на уметникот. Двете биле покриени со чаршави. И најпрво ја открил скулптурата која ја работел под сугестии од народот, и буквално сите му се изнасмеале. Уметникот молчел. Откако се смириле, ја открил и другата скулптура, и сите се восхитиле, останувајќи без зборови. Тогаш некој го прашал, зошто има таква разлика во скулптурите, а тој им кажал дека, онаа скулптура која сите ја исмеале е всушност работена по вкус на народот, така што самите тие го исмеале својот невкус, додека, пак, втората е негово лично дело, кое го работел насамо, во тишина, без ничие влијание.

Токму таков е вкусот на секуларните луѓе кои доаѓаат во црква и сакаат да ја уредат црквата по свои мерки. Тој краен невкус го гледаме и во иконите кои своеволно ги нарачуваат од приучени сликари (кои не можеме да ги наречеме зографи) и ги подаруваат во храмовите, но истото го гледаме и во однесувањето во црква. А сѐ во животот си има свое растење, учење, развивање. На пример, за да возиме автомобил, не е доволно само да влеземе во автомобилот и да возиме, туку мора да поминеме обука, под надзор на искусен инструктор, кој ќе нѐ научи на вештините на возењето. Се разбира, сообраќајните знаци мораме сами да ги научиме. Откако сите тие работи ќе ги изучиме, ќе стекнеме рутина за безбедно возење, тогаш може самите да возиме, без да предизвикаме безброј несреќи со нашето возење.

Ако за возење автомобил задолжително ни е потребен инструктор, колку повеќе ни треба таков раководител во однос на верата. Не можеме само да влеземе во црква, да запалиме 2-3 свеќички и да мислиме дека знаеме сѐ, или да се однесуваме како да е наша црквата, т.е. да бараме работи кои не се својствени за верата. На пример, доаѓаме првпат на Литургија и веднаш пристапуваме да се причестиме, без никаков пост, или било каква подготовка. И ако свештеникот е внимателен, како што треба да биде, и нѐ упати најпрво да се исповедаме кај некој свештеник, и да прочитаме нешто повеќе, да се потрудиме да научиме нешто, па дури потоа да се причестиме, ние веднаш се осуетуваме, не сакаме да прифатиме, заминуваме од црквата лути и гневни на попот, оти не ни дал да се причестиме, оти нѐ терал да се исповедаме, иако ние немаме гревови, немаме што да исповедаме. Оние луѓе кои сметаат дека немаат потреба од исповед, дека ништо не згрешиле во животот, со тоа само покажуваат дека живеат во таков духовен мрак, во таква отпаднатост од Бога, што нема никаква светлина во нив. Бидејќи, кога влегуваме во потполно мрачна просторија, не можеме ништо да видиме, а кога ќе ги кренеме ролетните, или кога ќе вклучиме посилно светло, веднаш ќе ја забележиме секоја нечистотија, до најситната прашинка. Колку посилна светлина – толку повеќе детали ќе забележиме. Истото важи и за душата човечка. Кога во нас нема ниту зрак Божествена светлина, нам ни се чини дека нема во нас ништо нечисто, и затоа сметаме дека сме безгрешни. Но ако си го отвориме срцето и му дозволиме на Бог да засветли во нас, тогаш ќе ни се роди самокритичност, ќе ја видиме сета наша нечистотија и ќе се исповедаме со покајание. Штом нема светлина во човекот, тој живее во мрак и отпаднатост од Бога, потонат во страшни гревови, и мисли дека е безгрешен. А можеби едноставно се навикнал да живее во нечистотија.  

Ете таква е таа народна вера, која се гради без црковни темели, без духовно раководство, вера која е достојна за секаков потсмев и исмевање, бидејќи од нас прави кловнови и циркузанти, а не христијани. Денес, како никогаш досега, има толку многу православна литература, толку многу видео, аудио и црковни портали, што срамота е да не знаеме ништо за нашата вера. Да доаѓаме во црква на млади години, оти тогаш може да се постават цврсти и трајни темели. Колку покасно почнуваме да одиме во црква, а најчесто тоа е после 40-50 години „скитање низ пустината“ (Петта Мојсеева; Дела 7,36), толку потешко ќе ни оди, оти во староста срцето ја губи радоста, ја губи способноста да сака, единствено што ни носи староста без Господ – тоа е тага, горчини, злопамтење и закоравено и студено срце, кое не може ни да сака, ни да простува. Од таквата состојба Господ да нѐ чува и избави. Амин.

Православна светлина бр. 69