Вознесението Господово спаѓа меѓу дванаесетте најголеми празници на Православната Црква.

Христијанските празници се како алки на златен ланец коишто се неразделно поврзани. Четириесет дена по Пасха доаѓа празникот Вознесение, а десет дена по Вознесението е празникот Пресвета Троица, како завршен акорд од симфонијата на годишниот богослужбен круг.

Пред да кажеме нешто за Вознесението, ќе се задржиме на прашањето околу значењето и смислата на библиските и црковните симболики и на поврзаноста на светата историја и литургиката. Учествувањето во религиозниот празник не значи само сеќавање на настаните од Светото Писмо, туку да се биде мистично во нив вклучен, и да се доживуваат на духовен начин.

Човекот, преку службата во храмот, преку нејзините ритуали и симболички обреди, станува реален учесник на настаните коишто се случиле во историјата, а коишто се повторуваат во ритамот на црковниот календар. Вознесението Господово е крај на животот на Спасителот на земјата, крај којшто сјае со заслепувачка светлина. Вознесението е круна на христијанските празници. Тоа е видлив облик на враќањето на Божјиот Син во Својот предвечен начин на постоење. Преку овој празник, на човекот му се откриваат бескрајните можности на духовното совршенство.

Христос во Својот земен живот им се потчинил на времето и историјата, и истовремено бил над времето и историјата како нивни Творец и Владика. Животот на Исус од Назарет за христијанинот не е минато во смисла на нешто што поминало, туку актуелна сегашност и бескрајна иднина. Христијанскиот празник е допир на вечното и минливото, на земното и небесното. Тоа е откривање на духовниот еон на земјата и во сакралниот простор на храмот.

Христовото Вознесение има онтолошко, морално, духовно, и есхатолошко значење. Во Евангелието по Марко дадена е величествена слика на Вознесението на Исус Христос. Но, не е доволно само да се има Евенгелието и тоа да се чита, туку треба да се знае неговиот специфичен јазик, симболиката и останатите средства кои ги користи. Ова воопшто не значи дека симболиката на Евангелието ги претвора настаните во апстрактна алегорија. Евангелието е вистина, но таа вистина е повеќестрана и повеќеслојна. Во земското присуствува – небесното, а во историското – вечното. Симболот не ја менува, туку ја продлабочува смислата и го открива сакралниот план на настаните.

Евангелието е откривање на божествениот ум преку човечки збор. Тоа е откривање за духовниот свет, за вечниот живот, за сојузот на човековата душа со Бог, за возвишената реалност на постоењето која се наоѓа вон границите на феноменологијата и за она што не може да биде предмет на сетилно доживување или логичка анализа. Тоа се прифаќа со душата, но само преку мистична вклученост, преку интуитивно проникнување во светот на духовната стварност, божествените енергии и надлогични категории. Затоа во Светото Писмо се употребува симбол кој треба да го насочи умот од познатото и вообичаеното кон таинственото и непознатото, од видливото кон невидливото.

Библискиот симбол е духовна алка меѓу човековите интелектуални можности и бескрајот на божествениот логос. Кога ја земаме Библијата в рака, стоиме пред голема тајна си која можеме да дојдеме во контакт само доколку кон неа се однесуваме со стравопочит.

Од Пасха до Вознесението поминале четириесет дена. Четириесет дена Господ бил со Своите ученици, и според зборовите на светиот Јован Златоуст, ги учел за „тајните на Царството Небесно“. Тие тајни пред христовото воскресение им биле несфатливи и недостапни.

Бројот четириесет го симболизира времето на духовни искушенија и земски живот. Мојсеј четириесет години го водел народот низ пустината кон Ветената земја. Исус Христос пред евангелската проповед постел четириесет дена. Откако воскреснал, поминал на земјата четириесет дена јавувајќи им се на своите ученици и апостоли, подготвувајќи ги за примање на благодатта божја и за идната проповед на Евангелието.

Апостолската проповед може да се претстави во облик од три концентрични круга, три етапи со сè појак интензитет:

1. Проповед упатена кон нивните племенски припадници, за време на земниот живот на Христос.
2. Од Христовото воскресение до Неговото вознесение – мисионарење низ цела Палестина, кое барало повисока духовна подготовка и самоодрекувања.
3. Проповед низ целиот свет откако Светиот Дух слегол врз нив, проповед во којашто речиси сите завршиле со маченичка смрт.

На четириесеттиот ден по воскреснувањето, Господ, опкружен со учениците, излегол од Ерусалим и се упатил кон Елеонска гора. Во прошталната беседа говорел за чудотворната сила којашто верата му ја дава на човекот. Некои се прашуваат зошто денес нема толку очигледни прекрасни знаци на верата за коишто зборувал Христос.

Постојат различни степени на вера:

1. Вера како хипотетична можност и веројатност, а тоа е верата на рационалистите со нејасно и придушено религиозно чувство. Таа е налик на светкање на ѕвезди кои не ја прават ноќта посветла.
2. Втор степен на вера е човековото убедување, но убедување коешто не грее љубов во срцето. Оваа е налик на ладна и мртва месечева светлина.
3. На крајот, верата која во себе вклучува и која ги обединува човековиот ум, чувства и волја, верата која станува најголема потреба на душата, цел и содржина на животот и постојано пламтење на срцето. Таквата вера е налик на светлината на сонцето, чиишто зраци носат топлина и живот. Таа е подвиг на душата, чудотворна е и победоносна.

Евангелието проповеда за Христовото вознесение на небото, а небото во Светото Писмо има три значења:

1. 1. Атмосферата околу земјата, односно она што го сфаќаме како огромен синкаст океан во кој нашата Земја плови како брод.
   2. Космичкиот простор – е бескрајното ѕвездено небо кое ги инспирирало не само поетите туку и филозофите и големите научници. Вака Кант пишувал: „Две нешта кај мене предизвикуваат воодушевување, а тоа се ѕвезденото небо над мене и моралниот закон во мене.“ Кога Гагарин по летот во вселената го прашале дали на небото го видел Бог, тој одговорил: „Не“. Овој одговор ги воодушевил антирелигиозните примитивци. Гагарин не сфатил, макар што поточно е дека не сакал да сфати, дека вселенскиот лет бил движење низ физички простор, низ царството на материјата и дека немал врска со духовниот свет.
   3. Нематеријалната духовна сфера е онаа којашто не може да се замисли со физичките категории и димензии. Таа претставува поинаков начин на постоење. Но таа сепак не е антисвет, ни антиматерија која науката хипотетички ја допушта, туку е еон на вечноста. Во системот на сакрални библиски знакови и слики, видливото небо може да послужи единствено како симбол на духовното небо. Такво било и при Вознесението, историски реален и истовремено мистичен настан.

Христовото Вознесение има онтолошко значење. Синот Божји ја примил човековата природа којашто со Вознесението стекнала божествена слава. Вознесението има и есхатолошко значење. Тоа го означува завршувањето на Христовиот земски живот, а Второто доаѓање ќе биде завршување на циклусот на земското постоење на човештвото. Вознесението за нас има и морално значење. Треба секогаш да имаме на ум дека не ѝ припаѓаме само на земјата, туку и на небото, не само на времето туку и на вечноста, не само на материјата туку и на духот. Додека живееме на земјата треба да се трудиме со мислите и срцето да се воздигнеме над сè што е приземно, сетилно и грешно. Приповедајќи за Христовото Вознесение евангелистот Марко ја вовел сликата-симбол: Исус Христос седнал од десната страна на Богот Отец. Бог е надвор од времето и просторот. Што значи оваа алегорија, оваа антропоморфна метафора? Кога царот би избирал совладетел или кога неговиот син наследник би станал полнолетен, тогаш би се спровел посебен ритуал – интронизација. Во салата на дворот би се поставиле два трона. На едниот би седел царот, а совладетелот би го довеле до оној другиот, и тој тогаш би седел десно од царот. Тоа го означувало нивното еднакво достоинство и власт.

Оваа слика-симбол уште повеќе го истакнува аксиолошкото значење на Вознесението. Во личноста на Богочовекот Христос целиот човечки род добил можност за бесконечно духовно воздигнување.

Исус Христос се вознел со раширени раце што благословуваат. Апостолите и учениците, кои стоеле на Елеонската гора, ја претставувале првата христијанска Црква. Оваа слика, полна со љубов и надеж, е знак и ветување дека Божјиот благослов секогаш престојува во Црквата и дека ќе ја чува до крајот на времето.

Превод: Братство од манастирот

„Св. 40 Севастиски Маченици“- Банско