Свети Јован Златоуст

Предмет на јудејската логика беше да се појавуваат само три пати годишно, оти ним им беше речено: Три пати годишно да бидеш виден пред Господа својот Бог (сп. 2.Мојс. 23,17), Бог, пак, сака ние непрестајно да Му се јавуваме. Кај нив оддалеченоста на нивните места било причина да има само толку собирања, бидејќи тогаш се собирале само на едно место, поради тоа времињата за собирање и нивно присуство биле малубројни, бидејќи неопходно било да Му поклонуваат на Бога во Ерусалим – никаде на друго место. Поради тоа било заповедано три пати годишно да се јавуваат пред Бога, должината на патот им била оправдување, а нас ништо нема да нѐ оправда. И уште, тие биле расејани насекаде по земјата. А во Ерусалим, вели апостолот, живееја Јудејци, мажи побожни од секој народ под небото (сп. Дела 2,5), а ние сите населуваме еден град, седиме меѓу исти ѕидини, често од црквата не нѐ дели ниту една улица, а како оние кои се оддалечиле на далечни острови, така ретко се состануваме на овие свети собранија. И на оние[1] им е заповедано само три пати да празнуваат, а вам ви е заповедано тоа постојано да го правите – имено, нам секогаш ни е празник. А за да научите дека секогаш е празник, ќе говорам за претпоставките на празникот, и ќе увидите дека празник е секој ден.

Прв празник кај нас е Богојавление[2]. Значи, која е претпоставката на тој празник? Тоа што Бог е виден на земјата и што општел со луѓето (Варух 3,38), тоа што Бог, Единородниот Син Божји, бил со нас – но Он е тоа секогаш. Бидејќи, еве, вели, Јас сум со вас во сите денови, до свршетокот на векот (Мат. 28,20), поради тоа Богојавлението може да се извршува секој ден. Што сака празникот Пасха? Што е неговата претпоставка? Тогаш ја објавуваме Смртта Господова – тоа е Пасха – но ни тоа не го извршуваме во одредено време. Имено, сакајќи да нѐ ослободи од неопходноста на времето и да покаже дека Пасха може секогаш да се извршува, Павле вели: Бидејќи кога и да го јадете овој леб, и оваа чаша ја пиете, смртта на Господа ја објавувате (1.Кор. 11,28). Значи, штом смртта на Господа можеме секогаш да ја објавуваме, секогаш можеме и Пасха да ја извршуваме. Сакате ли да научите дека и овој празник може секој ден да се извршува, или уште подобро, дека тој и е секој ден? Да видиме која е претпоставката на сегашниот празник, и поради што го извршуваме? Затоа што Духот дошол помеѓу нас, бидејќи како што Единородниот Син Божји дошол кај верните луѓе, така и Духот Божји. Од каде е тоа очигледно? Оној кој ме љуби, вели Христос, ќе ги пази моите заповеди, а јас ќе го измолам Мојот Отец, и ќе ви даде друг Утешител, за да остане со вас засекогаш – Духот на Вистината (сп. Јован 14,15-17). Имено, како што Христос рекол за себе: Еве, Јас сум со вас во сите денови, до свршетокот на векот – па Богојавлението можеме секогаш да го извршуваме, така и за Духот рекол дека е вечно со вас – па и Педесетницата можеме секогаш да ја извршуваме.

2. За да научите дека секогаш можеме да празнуваме, и дека не постои одредено време, и дека неопходноста на времето не нѐ притиска, слушнете го Павле што вели: Затоа да празнуваме (1.Кор. 5,8). Иако, имено, немало празник тогаш кога ова го напишал, не било Пасха, не било Богојавление, не била Педесетница, покажувајќи меѓутоа, дека времето не го прави празникот, туку чистата совест – бидејќи празникот не е ништо друго освен радување, а духовното и умно радување не го прави ништо друго освен совеста за добрите дела – а оној кој има добра совест и исто такви дела, тој може да празнува секогаш. Истото тоа, значи покажувајќи го, Павле вели: Затоа да празнуваме, не со стар квас, ниту со квасот на злобата и расипаноста, туку со бесквасни лебови на искреноста и вистината (1.Кор. 5,8). Гледаш ли дека не те врзал за неопходноста на времето, туку те повикал да имаш чиста совест?

Извадок од Беседата на свети Јован Златоуст за Педесетница, Трети том.

Превод: Свештеник Јани Мулев

[1] Јудејците.

[2] Како прв од низата големи празници Златоуст го спомнува Богојавление. Обичајот за празнување на Рождеството Христово, т.е. Божиќ, во Антиохија во тоа време тукушто дошол, веројатно поради тоа Златоуст овде го прескокнува. Види ја овде Беседата за Рождеството.