Елеосвештение

Таинството на Елеосвештение (Маслосвет) е предвидено за тешко болните. Во него болниот се помачкува со елеј и добива од Бога благодат на исцеление од душевните и телесни болести. Тоа треба да се извршува од 7 свештеници, но крајна потреба може да се изврши и од еден. За тоа таинство зборува светиот апостол Јаков:

„Болен ли е некој меѓу вас, нека ги повика свештениците црковни, та да се помолат над него, и нека го помажат со елеј во името Господово. И молитвата со вера ќе го исцели болниот, и Господ ќе го крене; и гревови, ако направил, ќе му се простат“.

Видливата страна на таинството се состои во помазување на болниот со осветен елеј при искажување на предвидените молитви. Помачкувањето се одвива 7 пати. При ова таинство се читаат 7 извадоци од Апостолот и 7 од Евангелието. Невидливо над болниот верник дејствува Божјата благодат, која ја исцелува болеста, дава прошка на гревовите и успокојување на совеста.

На Велики четврток ова таинство се извршува во храмот за сите христијани, кои имаат потреба од Божја помош за своите телесни и душевни болки.

Од пракса знаеме, дека тоа таинство помага според верата на болниот. Некои по извршувањето на елеосвештението добиваат времено олеснување и благодатна поткрепа да ја носат со трпение и благодарност својата болест, која при безропотно поднесување и при покајно настроение е спасителна за душата. Други, пак, по елеосвештението добиваат брзо оздравување.

Со таинството на Елеосвештение ние го завршуваме десеттиот член од Символот на верата. Тој ни го открива, како што видовме, духовното богатство на таинствата. Светата Православна црква има во таинствата цела неицрпна ризница од Божјата благодат, предназначена за духовниот живот на човекот. Од нас се бара да веруваме и да сакаме да ги користиме тие духовни богатства. Ако ние се поткрепуваме преку примање на светите таинства со Божјата благодат, никаков непријател на душата не би можел да ни попречи да живееме на земјата христијански и да го достигнеме по смртта посакуваното спасение во царството небесно.

Макариополски епископ д-р Николај и архимандрит д-р Серафим, од книгата „Нашата вера“.

Маслосвет (Елеосвештение)

„Болен ли е некој меѓу вас, нека ги повика свештениците црковни, та да се помолат над него, и нека го помажат со елеј во името Господово. И молитвата со вера ќе го исцели болниот, и Господ ќе го крене; и гревови, ако направил, ќе му се простат“ (Јаков 5, 14-15)

Речиси да не постојат луѓе кои не знаат што е тоа болест. Дури и оние, кои како млади имале крепко здравје, постеено со текот на годините почнуваат да го губат, за на крајот сите да умрат. Такви се законите на нашиот свет, во кој гревот го разградува животот. А неизбежна последица на гревот е болеста и смртта. Бесполезно е да го лекуваме телото, ако душата ни е болна. Рано или касно телото ќе се претвори во прав, од кој е и создадено, а духот ќе замине кај Бога, за да Му даде одговор за сѐ, направено во земниот живот – и лошо и добро. Затоа, стремејќи се да го излекуваме телото, не треба да забораваме на душата. Дури и за нашето тело да се грижат опитни лекари, исцелението доаѓа од Бог. Ако Он не благоволи, тогаш сите усилби на лекарот ќе бидат попусти. И обратно, Господ е силен да го излекува секој човек според неговата вера, да даде исцеление на сѐ – и на душата, и на телото, дури и без до болниот да се допрел ниту еден лекар.

Затоа и во Црквата постои Таинството на Елеосвештение: за да може човекот, започнувајќи да го лекува телото, да не заборави за душата и за причината на болеста – гревот. Во Требникот пишува, дека таинството се извршува „над тешко болни“, но мнозина по совет на своите духовни наставници земаат учество во таинството секоја година. Бидејќи Таинството се извршува не само за исцеление на телото, туку и на душата, па дури и најмногу за душата. Се разбира, извршувањето на таинството не значи дека можеме да го прекратиме примањето на лекарства, или да престанеме да примаме помош од лекар, бидејќи иако исцелението се извршува преку лекари, тоа е од Бога.

Елеосвештението е таинство, при што преку молитвено помазување различните делови од телото со осветен елеј (масло) се измолува над болен да дојде Божествената благодат, која лекува телесни болести и душевни немоќи.

Уште јудеите со елеј ги помазувале болните. Во библиско време со елеј биле помазувани царевите, свештениците, пророците и свештените предмети. Елејот е образ на Божјата милост, љубов и сострадание (да си спомнеме на параболата за милосрдниот самарјанин).

Во Светото Писмо не е посочено точно кога Исус Христос го востановил ова таинство. Најверојатно Исус Христос дал заповед за него по Своето воскресение, кога им зборувал на Своите ученици за лекувањето на болни преку полагање на раце (Марко 16, 18). Но уште во времето на апостолите наместо полагање на раце поради исцеление на болни се практикувало помазување со елеј. Евангелието ни раскажува дека апостолите отидоа и проповедаа покајание; изгонуваа многу бесови, и мнозина болни помазуваа со елеј и ги исцелуваа (Марко 5, 7-13). Најцелосно суштината на ова Божјо таинство е разоткриена од светиот апостол Јаков во неговото Соборно послание:

„Болен ли е некој меѓу вас, нека ги повика свештениците црковни, та да се помолат над него, и нека го помажат со елеј во името Господово“ (Јаков 5, 14).

Очигледно е дека Црквата од апостолско време па до денес не престанувала да се моли за телесно и духовно здравје на Своите чеда. Заповедта на апостол Јаков се реализира токму во Таинството на Елеосвештение.

Од дамнешни времиња таинството на исцеление е поврзано со исповедта и причестувањето и често се соединува со нив. Кога болниот е смртна постела, се извршува прво исповед и причестување, а потоа и елеосвештение. А во обичните случаи, кога не му се заканува смрт на болниот, христијанинот се исповеда па се помазува со елеј.

Кон елеосвештението, како и кон другите црковни таинства, не треба да се однесуваме како кон магиски обред или лекарство, примано „за секој случај“. Кон него треба да пристапуваме со вера и со страв Божји. Само тогаш може да ни донесе вистинска полза. Бидејќи токму усрдната молитва го исцелува болниот, кога е придружена од силна вера.

Не е неопходно болеста да биде смртоносна или човекот да се наоѓа во беспомошна состојба. Не треба да забораваме, дека за христијанинот и душевното страдање е болест. Затоа, ако душата ни страда од смртта на блиските луѓе, од мака, ако имаме потреба од благодатен „бран“, за да собереме сили и да го симнеме од себе очајанието – тогаш можеме да прибегнеме кон Елеосвештението – тоа таинство на исцелението.

Но како и при телесна болест не треба да се надеваме само на лекарот, кој е само орудие на Божјата Промисла; неопходно е да се обраќаме кон Бога со молитва. Освен исцеление, елеосвештението ни дарува и простување на заборавените гревови (но не и на свесно скриените). Поради слабото памтење може да се случи човек да ги исповеда не сите гревови пред свештеникот.

Древен обичај е исто христијаните да се помазуваат со елеј „за здравје“. Затоа освен при болест или немоќ, елеосвештение се извршува и при осветување на нов дом и при имендени. При желба и потреба свештениците извршуваат и општ маслосвет во било кој период од годината, но најчесто тоа е во Великиот пост. Еднаш годишно во текот на Велигденскиот пост, на Велики четврток, Црквата извршува голем Маслосвет.

Пожелно е таинството да се изврши од неколку (според требникот – седум) свештеници. Затоа на руски јазк таинството се нарекува „Соборование“, т.е. „собор“ од свештеници. Најчесто и потполно допустливо е да биде извршувањето само од еден, особено ако Таинството се извршува во домот на болниот.

Обично таинството се извршува во домот на христијанинот, до постелата на болниот. Кога се извршува во храмот, во централниот дел на наосот се поставува маса, на која се положени Евангелие, Крст, сад со пченица (или брашно), а среде се поставува кандилото со елеј. Наоколу се забодуваат седум стапчиња, обвиткани со памук, со кои се помазува болниот. При маслосвет по други поводи се става само едно стапче со памук. Свештениците и човекот, над кој се извршува обредот, застануваат околу масата, а присутните стојат во близина – побожно, држејќи запалени свеќи.

Ако таинството се извршува кај болен, над главата му се читаат седум евангелски четива. Ако болниот оздрави, осветениот елеј се става во домашното кандило. Ако умре – се излева врз него пред да се покрие со капакот на ковчегот.

Таинството Елеосвештение се извршува од свештеници и архиереи (но не од ѓакони).

За да нема губење на време, добро е пред да започне обредот сѐ да биде подготвено.

Голем грев е осветениот елеј да се истура на нечисто место.

На многу места има обичај со брашното од маслосвет да се месат просфори за Света Литургија – тоа е осветен леб за Причест и нафора.

Свештеник Александар Лашков,

од книгата „Пат кон храмот“, кн. 2.

Изд. „Нов човек“, Софија, 2002.

Светата тајна Маслосвет не е замена за тајната на покајанието – исповедта

Таинството на Маслосвет се извршува за здравје на душата и телото. Маслосветот се извршува во случај на болест, или за време на големите црковни периоди кога верните треба да ги примат светите Тело и Крв Христови. Нормално, како што нагласивме на Маслосветот треба да му претходи таинството на исповед – покајание, затоа што маслосветот не ја заменува тајната на покајанието.

Некои имаат лажни чувства (халуцинации)дека со извршувањето на Маслосветот им се простуваат нивните гревови, колку и да имаат сторено и потоа пристапуваат кон божествената Евхаристија, за да ги примат пречистите таинства. Тоа не е точно. Тоа е прелест. Согласно со светиот Симеон Солунски, првин се извршува таинството на исповедта, потоа маслосветот, па на крај светата Причест. Тоа е отечката траса, и никој не смее поинаку да прави.

(Кај нас Маслосвет се извршува на Велики Четврток, и по потреба за болен човек)

Превод од грчки јазик: Свештеник Јани Мулев

Извадок од книгата „Свештениот Маслосвет“ (Το Ιερόν Ευχέλαιον) на презвитер Темистокле Христодулу, издание на Омологија.

Од сајтот „Агиоритико вима“